Το 1890 στο Σοχό, σ’ αυτό το πανέμορφο ορεινό χωριό της επαρχίας Λαγκαδά του νομού Θεσσαλονίκης, ξεκινά η ιστορία της δημιουργίας των παραδοσιακών τυριών της οικογένειας Προίκα.
Είναι μία ιστορία 117 ολόκληρων χρόνων, της οποίας ο πρόλογος γράφεται σε κάποιο από τα διαμερίσματα μιας από τις πολλές Μονές του Αγίου Όρους, όταν ο Ηγούμενος αυτής της Μονής προτείνει στο νεαρό Κώστα Βαγενά, να κατασκευάσει ξύλινα βαρέλια που οι μοναχοί χρησιμοποιούσαν για την αποθήκευση των κρασιών και του λαδιού τους.
Γνώστες της υψηλής και δύσκολης τέχνης παραγωγής εκλεκτών τυριών οι μοναχοί της Μονής, άριστος τεχνίτης στην κατασκευή των βαρελιών ο νεαρός Κώστας, ανταλλάσουν γνώσεις και μυστικά, με τον ίδιο να μεταλαμπαδεύει την τέχνη αυτή, αλλά και τα μυστικά της, στην επιστροφή του στο Σοχό.
Είναι το ξεκίνημα μιας μακράς και επιτυχημένης πορείας για τους επίγονους του παππού Κώστα στο χώρο της εγχώριας τυροκομίας, αφού το “κέντρισμα” του Αγίου Ορους, διαδέχεται το πρώτο κοπάδι με αιγοπρόβατα, το οποίο ο ίδιος δημιουργεί άμεσα, με σκοπό την παραγωγή τυριών μαζί με τη φαμίλια του.
Στη διάρκεια των χρόνων, ο Κώστας Βαγενάς βελτιώνει την τέχνη του, και πετυχαίνει την «παραδοσιακή συνταγή της οικογένειας Προίκα», μια συνταγή που περνά από γενιά σε γενιά, χωρίς να αλλοιωθεί με το χρόνο.
Το 1948, ο εγγονός του, Σταμάτης Προίκας – γιος της κόρης του Μαρίας από το γάμο της με τον Άγγελο Προίκα – διορατικός και πρωτοπόρος, αποφασίζει ν’ ασχοληθεί επαγγελματικά με την τυροκόμηση γάλακτος, αξιοποιώντας την παραδοσιακή οικογενειακή συνταγή. Φτιάχνει λοιπόν, το πρώτο μικρό τυροκομείο στη γειτονιά του σπιτιού του, στο Σοχό.
Το 1950, μετά από διετή επιτυχημένη πορεία, ο Σταμάτης Προίκας προχωρά στην κατασκευή καινούργιου τυροκομείου, σε σύγχρονες, για την εποχή του, εγκαταστάσεις, δίνοντας νέα μορφή και προοπτική ανάπτυξης στην επιχείρηση.
Στη βάση αυτή, αρχίζει μια προσπάθεια καλύτερης οργάνωσης της επιχείρησης, με στόχους την αύξηση των πωλήσεων και τη δημιουργία «ονόματος» στην αγορά. Και οι δύο στόχοι επιτυγχάνονται, σε μία αγορά που μόνο “εύκολη” δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.
Με τον εγγονό του ιδρυτή, να έχει ήδη κλείσει τρεις δεκαετίες στην οικογενειακή επιχείρηση, η επόμενη γενιά κάνει την εμφάνισή της το 1979, χρονιά κατά την οποία μικρή του κόρη, Ελένη, μπαίνει με τον ίδιο ζήλο και με μεγάλο κέφι στην προσπάθεια για τη συνέχιση της οικογενειακής παράδοσης.
Με τη συνεργασία πατέρα και κόρης – που αν και δεν το έχει αντιληφθεί γίνεται η πρώτη γυναίκα τυροκόμος στην Ελλάδα – η επιχείρηση πορεύεται έως το 1990.
Τη χρονιά εκείνη, η εταιρεία γίνεται μετοχική και η Ελένη Προίκα αναλαμβάνει τη διεύθυνση της “Σταμάτης Προίκας ΑΕ”, με κρυφό της όνειρο, να καταστεί η πρέσβειρα του κασεριού στην Ευρώπη, καταδεικνύοντας πρώτιστα πώς ότι είναι κίτρινο τυρί δεν είναι απαραίτητα κασέρι.
Με τη μόνιμη συμπαράσταση του πατέρα της – που ακόμα και σήμερα δίνει το παρόν στο τυροκομείο – η Ελένη Προίκα προχωρά σε επενδύσεις εκσυγχρονισμού και η επιχείρηση μετακομίζει σε νέες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, με κωδικό λειτουργίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και με τις καλύτερες προδιαγραφές για την ποιότητα των προϊόντων της, διατηρώντας αναλλοίωτη την παλιά οικογενειακή συνταγή.
Η διατήρηση, όλ’ αυτά τα χρόνια της άριστης ποιότητας των προϊόντων της και τα πλεονεκτήματα της παραδοσιακής συνταγής είχαν ως αποτέλεσμα τα προϊόντα της, με κυρίαρχο το Κασέρι Προίκα Σοχού να επιβληθούν στην αγορά και να δημιουργήσουν επώνυμη ζήτηση.
Σήμερα, η επιχείρηση έχει προχωρήσει στη διασφάλιση της υγιεινής και ποιότητας των προϊόντων της με την εφαρμογή ολοκληρωμένου προγράμματος HACCP, καθώς η σωστή επεξεργασία, ο έλεγχος ποιότητας, η τήρηση των κανόνων υγιεινής και η ασφαλής διανομή όλων των προϊόντων της πραγματοποιούνται με βάση τους αυστηρούς κανόνες υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων έτσι ώστε τα τελικά προϊόντα να πληρούν τις προδιαγραφές της ελληνικής νομοθεσίας όσο και τους όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έχοντας συγκεντρώσει ένα τεράστιο απόσταγμα εμπειρίας και γνώσεων πάππου προς πάππο, η “Σταμάτης Προίκας” συνεχίζει να παράγει εκλεκτά, πρωτοποριακά και αδιαφιλονίκητα υψηλής ποιότητας τυροκομικά προϊόντα, συνδυάζοντας τις παραδοσιακές συνταγές με τα πλεονεκτήματα της σύγχρονης τεχνολογίας και της ολικής ποιότητας.
Αποφεύγοντας με πάθος τη χρήση πρόσθετων, συντηρητικών, χρωστικών και ομοιωμάτων, χρησιμοποιώντας μόνο γνήσιο ελληνικό γάλα από επιλεγμένα κοπάδια ελεύθερης βοσκής, έχει σαν στόχο οι καταναλωτές να γνωρίσουν και να αναγνωρίσουν στα τυριά της, φυσικές γευστικές απολαύσεις, γεμάτες μεράκι και μνήμες αγνότητας.
Αυτές τις μνήμες, η Ελένη Προίκα – μητέρα δύο κοριτσιών, της Ευφροσύνης και της Σταματίας – θεωρεί υποχρέωσή της να διαφυλάξει, πόσο μάλλον όταν η ίδια εκτιμά ότι αυτή η δουλειά γίνεται σε συνθήκες άνισου ανταγωνισμού, μπροστά στο “αντίπαλον δέος” πλειάδας κίτρινων τυριών εισαγωγής, χαμηλότερης ποιότητας και τιμής.
Άλλωστε η επόμενη γενιά είναι ήδη επί ποδός, με κύριο εκφραστή τη 10χρονη κόρη της Ελένης Προίκα, Σταματία, η οποία εκτός σχολείου, αρέσκεται στο να αρχειοθετεί τιμολόγια, να κρατά την αποθήκη, αλλά και να “παρακολουθεί” τις παραγγελίες για όλα τα επώνυμα τυριά της επιχείρησης: από το Κασέρι Προίκα και το Ημίσκληρο τυρί “Σοχινό”, μέχρι το Καπνιστό, τη Γραβιέρα “Μέριου” και τα Σταματίνια.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΔΡΙΩΤΗΣ
andriotis@kerdos.gr
